Isang Uring Katahimikan

Isang Uring Katahimikan

Ngayon nasimulan na namin ang aming paninirahan sa gusali ng ateneo sa Padre Faura at nasimulan na rin ng mga hapon ang kanilang pagsakop sa pilipinas. Nagkaroon kami ng isang uring katahimikan. Parang napagod ang mga tao sa labanan at nagpahinga sandali. Kahit na maraming lihim na paghahanda para sa patuloy ng labanan. Nakasara ang lahat ng mga kurso sa ateneo pero ginagamit namin ang mga silid nito. Naroroon ang mga kurso sa theolohiya ng mga heswitang nasa regency nung nagsimula ang giyera. At ng mga seminaristang mayor ng san jose seminary. at naroroon din  ang mga heswitang nanggaling sa novaliches. Ang bawat seksyon ay kung minsan gumagawa ng palabas para sa ikalulugod ng lahat. Ang mga heswitang theologo kung minsan nagpapalabas ng mga full length drama. pinalabas nila ang isang broadway play, the chance of a lifetime. May isang pagkakataon na ang isang skolastik na ang pangalan ay Horacio de la Costa ay lumikha ng isang full length  detective drama na ang pamagat ay FIESTA. Ito ay isang drama na taglay ang lahat; Filipino Bario fiesta, missing intellegent animals,  American detctives. Filino brush bands. Dito lumabas ang sikat na talumpati, The Jewels of the Pauper. Doon din unang narinig ang awit na "prayer to Saint Robert Bellarmine". Lyrics ni Brother Reuter at musika ni brother marasigan. Sa ibang okasyon, ang mga seminarista mayor ng San jose seminary sa pamumuno ni father emilio Azarraga ay nagtanghal ng isang makaheograpiyang paglakbay sa banal na lupain ng bibliya. Lahat ito ay ginawa nila sa wikang latin.  Meron silang ginawa na isang detelyado at malinaw na mapa. Pagkatapos ng pagtanghal ibinigay nila ang mapa sa mga nobisyong Heswita. Kaming mga nobisyong heswita ay nagtuturo ng katesismo sa cathedral ng Maynila. Tuwing linggo, tinatawid namin ang luneta, pumapasok kami sa isang puwang sa muralya. Dumadaan kami sa tagiliran ng simbahan ng San Agustin at pumapasok kami sa pinto na nasa likod ng cathedral. Doon nakikipagtagpo kami sa mga bata ng Intramuros at pinagsisikapan naming ihanda sila para sa primera kumonyon. Malaking okasyon nung kanilang tininaggap sa unang beses ang katawan at dugo, kaluluwa at pagkadiyos ni kristo. Inimbita namin si Father Kennaly. 
Nung magpapasko na, nakita ko ang isang bata na nagtatago sa likod ng isang kampana na nakataob sa gilid ng cathedral marahil nahulog doon noong huling malaking lindol na sa panahong iyon naalala bilang ang lindol ng 1883. Tinanong ko sa kanya anong ginagawa mo jan? Sagot niya, "Ag lemlemmeng ak". Ilokano pala siya. Kaya nagkaroon kami ng maligayang pakikitagpo. Dumaan ang isang tao na may daladalang isang manila envelope na punong puno ng kwartang papel na uso ng panahon ng mga hapon. Binigyan niya ng kwartang papel ang bawat bata. Ang kanyang kilos at anyo ay mabait at natuwa ang mga bata. Sabi ng isang nobisyo, na iyong taong iyon ay ama yata ni brother marasigan. Nagmaligayang pasko kami lahat sa isat isa at umuwi kami sa ateneo sa Padre Faura. Ito ang aming ikalwang pasko sa kapisanan ni Hesus. Noong alas dose, nagising ako sa kampana ng paggising. Dala ng pagod at tuwa, hindi ko na narinig ang mga anghel, pero kay lalim ng biyaya ng diyos sa amin. 
Sa panahong ito ginagamit namin ang liturhiyang latin. at akala ko na kay ganda ng pagkanta ng mga heswitang theologo. Sa pasko: rorate caeli desuper et nubes pluant justun.Sa mahal na araw: Jerusalem, Jerusalem, Convertere Ad Dominum Deum tuun. Noong dumating ang mayo 31, 1943 sinumpa namin sa panginoon ang habang buhay na karukhaan, kalinisan at pagtalima sa katapatan kay Hesus sa kapisanan ni Hesus.  

 per IESU CHRISTI sanguinem peto suppliceter, ut hoc holocaustum in ododorem suavitatis admittere digners;