Manigong bagong taon

may bahagi ng ateneo sa kalye padre faura na itinalaga para sa mga nobisyo ito ay nasa ikatlong palapag inakyat namin ito noong december 26 1941, at kaagad natanaw namin na sinusunog ng mga amerikano ang mga dambuhalang drum ng langis sa pandacan tuwing pumapasok ang apoy sa bagong drum may malakas kang maririnig na pagsabog tapos maririrnig mo ang mga pira piraso ng bakal na drum na parang umuulan sa pandacan sa gabi makikita ang apoy na mataas at malawak at namumula kagaya ng mga larawan ng impyerno na nililikha ng mga pintor. sa araw ang sunog ay  isang maitim na ulap na nagsasabog ng ulan na aseyte. ang maynila ay malungkot at nangangamba alam namin na dadating ang mga hapon pero hindi namin alam ang gagawin nila. ang weather beareu ng gobyerno ng maynila ay pinangangasiwaan ng mga heswita at ang mga opisina nila ay nasa ateneo de manila kaya nagtataka kami kung ano ang gagawin nila sa ateneo de manila.

hnihintay namin ang pagdating ng mga hapon pero patuloy ang buhay heswita noong december 31 1941 kinanta namin ang Te Deum bilang pagpapasalamat sa diyos para sa mga grasya ng nakaraang taon In te Domine Speravi Non Cunfundar in iternum. sa iyo panginoon umaasa ako hindi ako mapapahiya kailanman.

Malapit ang lugar ng mga nobisyo sa opisina ng weather beareu, noong hatinggabi ng bagong taon narinig namin ang yabag ng mga sapatos'sundalo na umaakyat sa hagdan ng weather beareu walang gumalaw sa kaniyang pagkahiga, walang nagsindi ng ilaw, walang lumabas upang kausapin ang sundalo kung sundalo nga sila siguro mga kinse minutos naririrnig parin namin ang militar na yabag ng mga sapatos"sundalo, nung kinabukasan nagising kami sa isang maynila na sinasakop ng military police ng mga hapon. ang buhay namin ay maraming libel. sa isang banada sinusundan namin ang mga pangyayari sa giyera ayon sa radyo ng mga alyada ito ay patago at kung mahuhuli kang nakikinig sa mga ganitong radyo may parusa, sa ibang banda kailangan naming sundan ang mga reglamento ng pangangasiwa sa siyudad ng mga hapon sa ibang banda maaring may mga lihim at tuluyang komunikasyon sa mga lihim na submarino ng mga amerikano halimbawa may isang iskolastik na naglalakad sa maynila meron siyang nasalubong na gerilyero nagbigay sa kanya ng isang naka tiklop-tiklop na papel at sinabi sa kanya basahin mo ito at sirain mo binasa niya tapos kinain niya, pero importante sa lahat na idinidiin nila sa amin ay na kami ay mga nobisyong heswita at trabaho namin ang pagsikapang maging tunay na kasama ni hesus at anak ni san ignacio. kaya patuloy ang pag aatupag na pag alalay sa mga layunin ng kapisanan ni hesus at pag aatupag sa mga pagsusulat ng mga salita ng diyos pagtuturo ng katesismo pagtulong sa kapwa batay sa pagkakataon at pati sa pag aaral ng griyego at latin at pagtanim ng pechay at kamote.. ang huling fil-american troops ay pinatitibay ang kanilang huling balwarte sa bataan at coregidor at ang mga hapon ay nagsisiga upang durugin sila, madalas may mga sikretong komunikasyon ukol sa labanan na nagaganap halimbawa narinig namin na si teddy arvisu ay nakatanggap ng isang citation sa kanyang pananatili sa isang himpilang mapanganib beyond the call of duty kung minsan naririnig namin hanggang sa maynila ang tunog ng labanan, pero isang gabi nagkaroon ng isang malakas na lindol. at ang lugar ng mga nobisyo sa ateneo ay may malaking kampana sa lakas ng lindol tumutunog ang kampana patakbo kaming bumaba ng naka yapak pero nakita namin si fr.joseph kerr na lumabas sa kaniyang kwarto at nagbigay ng absolution ego vost absolvo peccatis vestris lumuhod kami upang tanggapin ang kapatawarn ng aming mga kasalanan bago kami patuloy na tumakbo. patuloy ang paglaban ng mga tropang fil-american sa bataan at coregidor at patuloy ang pag atupag ng mga hapon upang durugin sila at sa wakas kailangan nilang sumuko at nagtiis sila sa deathmarch na ang mga bilanggo sa giyera ay pinalakad simula sa bataan hanngang sa capas tarlac.

noong june 11 1942 pinapunta ni fr.facy ang tatlong nobisyo sa novaliches. Kaming tatlo ay kasisimula lamang na maging secundi. Sumakay kami sa tranvia hanggang sa blumentrit, caloocan at mula doon nakiusap kami sa isang kutsero kung maari niyang isakay kami hanggang sa novaliches at pagkatapos hanggang sa pagbalik namin sa maynila. bata siya dise siyete anyos kasing edad ko lamang at kaya nga nangahas siyang pumayag na dalhin kami sa novaliches at ibalik kami sa maynila pagdating namin sa novaliches nakita namin na may mga taong nagtatago doon, mga taong nanggaling sa bataan at nakatakas sa mga hapon naroon si fr.carasig na itinalaga ng mga hapon na maging direktor ng weather beaureu pero hindi nila mahanapan. hindi nila alam kung nasaan siya, ngayon alam na namin pero wala kaming imik, pumunta kami sa library at nanguha ng mga libro, sa aming pananghalian ang panghimagas ay iyong mga pinyang itinanim namin sa oras ng laborandum pagkatapos bumalik kami sa maynila at dumating kami sa kalye padre faura sa dapit hapon.